Gewoon wat aandacht, zonder te veel woorden

Regelmatig heb ik nog contact met een partner van een man waar ik de uitvaart van heb mogen begeleiden. Ze vertelde mij over haar zoektocht naar een antwoord op – goedbedoelde uitdrukkingen van troost – cliché’s.
Zij vertelde mij dat woorden als ‘gecondoleerd’, ‘we zullen hem missen’, ‘sterkte’ prettig zijn tijdens de periode van afscheid nemen. En dat antwoorden als ‘dank je wel, fijn dat je er bent’ of ‘bedankt voor het medeleven’ daar goed op aan sluiten.
Maar vertelde ze me: waar deze woorden toereikend zijn bij een afscheidsritueel, zo pijnlijk en kortzichtig ervaar ik ze in de periode er na, in de periode van rouw. Goed bedoelde troost in uitdrukkingen als: ‘de tijd heelt alle wonden’, het leven gaat door’, er moet een jaar overheen’, ‘je bent zo sterk’, ‘gelukkig hebben jullie wel alles gedaan wat jullie wilden’. Ik sta dan steeds met een mond vol tanden. Ik heb geen antwoord.
Ik herken haar verhaal in vele verhalen die ik hoor van nabestaanden. Ik hoor van ze dat ze er mee worstelen, bij vrienden, met familie, maar vooral ook op het schoolplein, langs de lijn bij de voetbal, in de supermarkt.
Wat kan ik dan wel zeggen als ik iemand tegen kom die iemand verloren heeft?
Ik denk dat je eigenlijk helemaal niets hoeft te zeggen. Het is fijn om er – af en toe- voor iemand te zijn, gewoon even te luisteren, even een hand op de schouder. Of gewoon een kaartje sturen met: ‘ik denk aan je’. Of even langs gaan voor een kopje thee. Gewone dingen, niets bijzonders. Gewoon wat aandacht zonder te veel woorden.

Jan